رییس سازمان غذا و دارو با اشاره به ممنوعیت واردات مواد آرایشی و بهداشتی، عنوان کرد:
اگر تولید داخلی بتواند افزایش یابد و جایگزین گردد و بعد از مدتی کیفیت مورد نظر مردم را تامین کند، خیلی خوب میشود، اما در صنعت آرایشی و بهداشتی این اتفاق رخ نداد و منجر به ورود مواد آرایشی قاچاق، تقلبی و خطرناک به کشور شد که البته این سیاست وزارت صمت بود.
دکتر بهرام دارایی در یازدهمین همایش طلای سبز و دهمین همایش مکمل‌های غذایی و رژیمی، گفت:
آنچه در حوزه فراورده‌های طبیعی و سنتی تاکید داریم، سیاست‌گذاری و حمایت از تولید داخلی است که از تاکیدات رهبری است. از سال‌ها قبل تاکنون امید بود بیشتر به این سفارشات توجه می‌شد تا در جایگاهی باشیم که بتوانیم در زمینه گسترش فراورده‌هایمان در بازار‌های جهانی صحبت کنیم، نه اینکه بگوییم در داخل چقدر توانستیم به نیاز‌های مردم جواب دهیم. اسناد بالادستی ما در این زمینه اعم از سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی، برنامه ششم توسعه و… و. خوب تنظیم شده‌اند. سال‌هایی که به عنوان حمایت از تولید بوده مانند امسال که سال حمایت از تولید دانش‌بنیان و اشتغالزایی است و یکی از جا‌هایی که میتواند اشتغال را محقق کند، حوزه دارو‌های طبیعی و سنتی است.
وی افزود:
۳۰ سال قبل بحث می‌کردیم که چند درصد از دارو‌های ما برگرفته از طبیعت و گیاهان دارویی است. در آن زمان در مقایسه‌ای که انجام گردید، در آلمان بالای ۵۰ درصد از قفسه داروخانه‌هایشان برگرفته از این دارو‌ها بود و در کشور ما به ندرت می‌توانستیم چنین چیزی را ببینیم. البته در حال حاضر از دو تا سه درصد سال‌های قبل به ۱۴ درصد رسیده‌ایم. البته می‌توانستیم به ۵۰ درصد برسیم، اما این اتفاق نیفتاد.
دارایی با بیان اینکه طی سال‌های گذشته نزدیک ۴۳۰۰ مجوز برای فراورده‌های طبیعی و ۱۷۰۰ مجوز برای دارو‌های سنتی صادر شد، گفت:
این اقدام بزرگ و شجاعانه ای بود که باید از دوستان تشکر کنیم. این همان مسیری است که نیاز داریم. البته حفظ سلامت مردم وظیفه ما است و از آن کوتاه نمی‌آییم و تحت تاثیر هیچ فشار و توصیه‌ای نخواهیم بود.
وی ادامه داد:
صادرات فرآورده‌های طبیعی و مکمل در سال گذشته ناچیز و حدود ۱۵ میلیون دلار بوده است. به نظر می‌رسد که طبق هدفگذاری که داشتیم باید به صادرات ۱۵۰ میلیون دلار می‌رسیدیم که عقب‌ماندگی زیادی داریم. البته دلایل مختلفی هم مانند کرونا داشت. الان وقت آن است که جبران کنیم و نیاز به جهش داریم. نیمی از ذخایر کارخانه‌های داروسازی ما خالی است؛ حدود ۵۰ میلیارد عدد تولید می‌کنیم که میتواند تا ۱۰۰ میلیارد عدد نیز برسد. نیمی از این ظرفیت که بعضا سرمایه‌گذاری سنگین و تجهیزات پیشرفته داشتند، خالی هستند و به نظر می‌رسید این ظرفیت می‌توانست تا چند سال آینده فقط ظرفیت صادرات داشته باشد.
دارایی گفت:
چیزی هم غیر از تراز مثبت نمی‌تواند برایمان روشن کند که مسیرمان درست است یا خیر. مطمئنا صنعتی که نتواند بازار بیرونی داشته باشد و با استاندارد‌های بین‌المللی تایید نشود، مشکل پیدا کرده و می‌توانید فکر کنید که خدایی نکرده سرنوشت خودرو حادث میشود؛ بنابراین بحث واردات و صادرات و تراز تجاری باید با هم همخوانی داشته باشد در غیر این صورت بازنده ما هستیم. چارچوب بازار کشور ما و مصرف ما هم مشخص است. معمولا ۵ درصد رشد مصرف در این حوزه داریم، اما باید به بازار‌های بیرونی هم توجه داشته باشیم. مشکل دیگر در این حوزه مجوز‌های تکراری از یک محصول است. محصولی که چند تولیدکننده دارد، باز هم دوستان سراغش می‌آیند و می‌خواهند سهمی بگیرند و متاسفانه روشی برای سهم گرفتن از بازار دارند. گاهی اوقات فکر می‌کنم اگر سیستم ما می‌توانست ویزیتوری را از توزیع حذف کند، قدمی مثبت بود.
دارایی بیان کرد:
از سال ۱۳۹۶ فتیله حوزه واردات را بستیم تا تقریبا در ۱۳۹۸ قطع شد، ظاهرش این است که عرصه را برای تولید داخلی باز کرده‌ایم، اگر تولید داخلی بتواند افزایش یابد و جایگزین شده و بعد از مدتی کیفیت مورد نظر مردم را تامین کند، خیلی خوب است، اما در آرایشی و بهداشتی اصلا این اتفاق رخ نداد، به ضد خودش بدل و منجر به ورود مواد آرایشی قاچاق، تقلبی و خطرناک به کشور شد که البته این سیاست وزارت صمت بود. امیدوارم چیزی از محصولات سلامت دست این وزارتخانه نرود. درک هم نمیکنم که چرا جا‌های دیگر می‌خواهند که حوزه وظایف ذاتی سازمان‌های دیگر را یکجوری جذب کنند، اما درست نیست. سلامت حوزه وزارت بهداشت است و سال‌ها قبل هم ثابت شده که هر گاه سلامت جابجا شده و مثلا به سازمان استاندارد رفته مردم ضرر کردند. در دارو هم که این خط قرمز است.
دارایی ادامه داد:
من شخصا با بستن در‌ها و ممنوعیت مخالفم، می‌توان با وضع تعرفه و کمک‌های دیگر به تولیدکنندگان داخلی و ایجاد سطح حاشیه امنیت برایشان، بتوانند تولیدشان را ارتقاء داده و رقابت کنند، اما بستن درب‌های واردات سرنوشتی همانند خودرو را رقم می‌زند. آنچه که میتواند کمک کند و رئیس جمهور و وزیر بهداشت روی آن تاکید دارند، تمرکز روی کیفیت است. روز گذشته بحث دانش بنیانی کالا‌های سلامت محور در هیات دولت با عنوان طرح حمایت از تولید دانش بنیان در حوزه سلامت تصویب شد. از چند ماه قبل این طرح را شروع کردیم که وارد فاز اجرایی شد. تا سقف ۲۵ درصد از هزینه تحقیق و توسعه را در قیمت محاسبه می‌کنیم. کار بزرگی است و میتواند تحول ایجاد کند. کیفیت بهتر و مبتنی بر دانش، قیمت بهتر هم می‌گیرد. البته راستی آزمایی هم انجام میشود و خودمان این کار را انجام می‌دهیم؛ بنابراین کیفیت و اصالت برایمان مهم است.
اصلاحاتی هم باید در این حوزه انجام دهیم و نیاز به کمک انجمن‌ها و سندیکا‌ها داریم:
چند سال قبل برای نظارت بر عرضه مکمل‌ها برنامه‌ای گذاشتیم که البته این کار انجام نشد، اما امسال این کار را انجام می‌دهیم. واگذار هم می‌کنیم کار را، اما اگر درست انجام ندهند، آن را پس می‌گیریم. در حال حاضر در حوزه مکمل‌ها شرکت‌های خوب تولید مواد اولیه داریم، اما نیازی نیست در این زمینه روش نخ‌نمای تحت لیسانس را که هیچ یک تحت لیسانس نیستند، مطرح کرده و با قیمت ناعادلانه باعث سرکوب محصول داخلی می‌شوند. یکی از کارهایمان بررسی محصولاتی هستند که عنوان تحت لیسانس دارند.
ایشان با بیان اینکه در وزارت بهداشت ۸۰۰ مرکز تحقیقاتی داریم که متاسفانه چند مرکز بیشترین اعتبارات را می‌گرفتند، گفت:
۳۰ سال در این حوزه کار کردم، اما متوجه نشدم که حداقل در دارو این هزینه‌ها کجا میرفت و چه محصولی از آن بیرون آمد. وی با بیان اینکه اصالت سنجی هم فقط با شناسه گذاری و ردیابی انجام میشود که سیستم ردیابی ما از پیشرفته‌ترین سامانه‌های دنیاست، گفت: این سامانه به لحاظ طراحی قدرتمند است، اما خوب اجرا نشده است. در اجرا سلیقه‌ها وسط می آیند و کار خوب پیاده نمیشود.
